Jednym z kluczowych terminów w nauce o finansach jest pojęcie przepływu pieniężnego (cash flow), który możemy zdefiniować jako pieniądz transferowany miedzy dwoma podmiotami, który jest nieodłącznie związany z działalnością tych podmiotów i wzajemnymi interakcjami (kontrakty handlowe, zakup i sprzedaż dóbr i usług itp.). Każdy przepływ pieniężny ma dwie strony: podmiot, który płaci (dla którego zdarzenie to jest ujemnym przepływem pieniężnym) oraz podmiot otrzymujący płatność (analogicznie - dodatni przepływ pieniężny).
Drugim najważniejszym elementem przy analizie przepływów pieniężnych jest czas. Koncepcja wartości pieniądza w czasie związana jest z faktem, że 100 zł otrzymane teraz nie jest warte tyle samo co 100 zł otrzymane za rok. Argumentami przemawiającymi za słusznością takiego podejścia są:
- Występowanie zjawiska inflacji (spadku ceny nabywczej pieniądze). Dziś za 100 zł prawdopodobnie możemy kupić więcej dóbr niż za rok.
- Możliwość inwestowania. 100 zł można ulokować na lokacie, dzięki czemu po roku będziemy mieli kwotę większą niż 100 zł.
- Ryzyko związane z odroczeniem otrzymania pieniędzy. To, że dany pomiot jest w dobrej kondycji finansowej dzisiaj, nie oznacza, że również będzie wypłacalny za rok.
- Preferowanie bieżącej konsumpcji. Większość osób wybierając pomiędzy 100 złotymi dziś, a identyczną kwotą za rok, wybrałaby ten pierwszy wariant.
Trzecim elementem istotnym przy analizie inwestycji jest stopa procentowa. Pewną regułą w finansach jest zależność pomiędzy stopą zwrotu a ryzykiem towarzyszącym danej inwestycji. Im wyższe ryzyko niepowodzenia, tym wyższa możliwa do osiągnięcia stopa zwrotu. Krótkoterminowe lokaty oferowane przez duże banki wiążą się z dużo mniejszą możliwą do osiągnięcia stopą zwrotu, niż w przypadku inwestycji w akcje. Mimo to prawdopodobieństwo utraty znacznej części kapitału na rynku akcji jest dużo większe w porównaniu z lokatą bankową.
Wprowadzając pojęcie stopy procentowej należy podkreślić pewne kwestie:
- Zgodnie z konwencją stosowaną w finansach stopa procentowa podawana jest w skali roku i jeżeli nie ma informacji dotyczącej zastosowania innej skali (np. „stopa procentowa podana jest w skali kwartału"), to przyjmujemy, że podana stopa jest w skali rocznej.
- Stopa procentowa zawsze musi dotyczyć jakiegoś okresu. Aby porównywać ze sobą różne stopy zwrotu należy najpierw upewnić się, czy są one podane w tej samej skali. Oczywistym błędem jest przykładowo porównywanie stopy zwrotu w okresie kwartalnym, ze stopą zwrotu w skali dziennej.
- W przeważającej większości analizowanych przykładów teoretycznych i rzeczywistych zagadnień praktycznych występuje zjawisko kapitalizacji odsetek. Związane jest to z dołączeniem wypracowanych odsetek do podstawy (kapitału) od której naliczamy odsetki w następnym okresie. Im częściej dokonujemy kapitalizacji, tym dynamiczniej powiększa się kwota, od której naliczamy odsetki, co w praktyce przekłada się na większe zyski.
PRZYKŁAD 1
Na podstawie powyższego przykładu można stwierdzić, że zmiana okresu kapitalizacji nie przekłada się na znaczący wzrost zysków. Stwierdzenie to jest jednak błędne, ponieważ korzyści płynące z kapitalizacji widać dopiero przy dłuższym horyzoncie inwestycyjnym lub przy wyższych stopach zwrotu. Przeanalizujmy kolejny przykład:
PRZYKŁAD 2